Gustavus Adolphus

30 października 1611 – 6 listopada 1632

12 października 1617

Karol IX

9 grudnia 1594
Zamek Tre Kronor, Szwecja

6 listopada 1632 (w wieku 37 lat)
Bitwa pod Lützen
koło Lützen, elektorat Saksonii, Święte Cesarstwo Rzymskie

22 czerwca 1634

Maria Eleonora Brandenburska

Gustaw z Vasaborg
Krystyna, królowa Szwecji

Waza

Karol IX, król Szwecji

Krystyna z Holsztynu-Gottorp

Luteranin

Gustaw Adolf (9 grudnia 1594 – 6 listopada 1632), znany również w języku angielskim jako Gustaw II Adolf lub Gustaw II Adolfa, był królem Szwecji w latach 1611-1632 i jest uznawany za powstanie Szwecji jako wielkiego mocarstwa Europejskiego (Szwedzki: Stormaktstiden). Podczas jego panowania Szwecja stała się jedną z głównych sił zbrojnych w Europie podczas wojny trzydziestoletniej, pomagając określić polityczną i religijną równowagę sił w Europie. Formalnie i pośmiertnie otrzymał imię Gustavus Adolphus The Great (Szwedzki: Gustav Adolf den store; łac. Gustavus Adolphus Magnus) przez Riksdag posiadłości w 1634 roku.

jest często uważany za jednego z największych dowódców wojskowych w historii nowożytnej, z wykorzystaniem wczesnej formy broni łączonej. Jego największym zwycięstwem militarnym była bitwa pod Breitenfeld (1631). Dzięki swoim zasobom, logistyce i wsparciu Gustaw Adolf został pozycjonowany, aby stać się głównym przywódcą europejskim, ale zginął rok później w bitwie pod Lützen (1632). W jego staraniach pomagał mu Hrabia Axel Oxenstierna, Lord wysoki kanclerz Szwecji, który również pełnił funkcję regenta po jego śmierci.

przybywając na tron w wieku 16 lat, Gustaw Adolf odziedziczył trzy wojny po swoim ojcu Karolu IX szwedzkim; konflikty graniczne z Rosją i Danią-Norwegią oraz walki dynastyczne z jego kuzynem, królem Polski Zygmuntem III wazą. Z nich najpoważniejsza była wojna duńska. Podczas jego panowania Szwecja wzrosła ze statusu regionu basenu Morza Bałtyckiego do jednego z wielkich mocarstw Europy i modelu rządów wczesnej epoki nowożytnej. Gustaw Adolf jest znany jako „ojciec nowoczesnej wojny”, lub pierwszy współczesny generał. Nauczał wielu innych dowódców wojskowych, takich jak Lennart Torstensson, który po śmierci Gustawa Adolfa rozszerzał granice i potęgę imperium szwedzkiego. Łupy sprawiły, że stał się skutecznym księgarzem w Europie, kierując zbiory Jezuickie.

jego wkład w wzrost władzy w Szwecji obejmował reformę struktury administracyjnej. Na przykład rozpoczął parafialną rejestrację ludności, aby rząd centralny mógł skuteczniej opodatkować i zaciągnąć ludzi.

jest powszechnie upamiętniany przez protestantów w Europie jako główny obrońca ich sprawy podczas wojny trzydziestoletniej, z wieloma kościołami, fundacjami i innymi przedsięwzięciami nazwanymi jego imieniem, w tym Gustav-Adolf-Werk.

Dane biograficzne

Gustaw Adolf urodził się w Sztokholmie 19 grudnia 1594 roku, najstarszy syn księcia Karola z domu Wazów i jego drugiej żony, Christiny z Holstein-Gottorp. W tym czasie jego kuzyn Zygmunt był zarówno królem Szwecji, jak i Polski. Protestancki książę Karol zmusił Katolickiego Zygmunta do rezygnacji z tronu Szwecji w 1599 r., co było częścią wstępnego konfliktu religijnego przed wojną trzydziestoletnią, i panował jako regent, zanim objął tron jako Karol IX Szwedzki w 1604 r. Następca tronu Gustaw Adolf miał Gagnef-Floda w Dalecarlii jako Księstwo od 1610 roku. Po śmierci ojca w październiku 1611 roku, 16-letni Gustaw odziedziczył tron, został uznany za pełnoletniego i mógł sam panować w wieku siedemnastu lat od 16 grudnia. Odziedziczył również ciągłą sukcesję sporadycznie wojowniczych sporów dynastycznych ze swoim polskim kuzynem. Zygmunt III chciał odzyskać tron Szwecji i próbował zmusić Gustawa Adolfa do zrzeczenia się tytułu.

Gustaw Adolf na czele szarży kawalerii

w rundzie tego dynastycznego sporu Gustaw Adolf najechał Liwonię, gdy miał 31 lat, rozpoczynając wojnę polsko-szwedzką (1626-29). Interweniował w imieniu luteran w Niemczech, którzy otworzyli przed nim bramy swoich miast. Jego panowanie stało się znane z jego działań kilka lat później, gdy w czerwcu 1630 roku wylądował w Niemczech, co oznaczało szwedzką interwencję w wojnie trzydziestoletniej. Gustaw Adolf interweniował po stronie antyterrorystycznej, która w tym czasie przegrywała ze Świętym Cesarstwem Rzymskim i jego katolickimi sojusznikami; siły Szwedzkie szybko odwróciły tę sytuację.

Gustaw Adolf był żonaty z Marią Eleonorą Brandenburską, córką Jana Zygmunta, elektora brandenburskiego, i wybrał pruskie miasto Elbing jako bazę dla swoich działań w Niemczech. Zginął w bitwie pod Lützen w 1632 roku. Jego śmierć była wielką stratą dla strony Luterańskiej, w wyniku której znaczna część Niemiec i innych krajów, które zostały podbite dla luteranizmu, została ponownie przejęta na katolicyzm (poprzez Kontrreformację). Jego udział w wojnie trzydziestoletniej dał początek powiedzeniu, że był wcieleniem ” Lwa północy „(niem.” Der Löwe AUS Mitternacht”, lit. Lew północy).

Love napisał, że w latach 1560-1660 było „kilku innowatorów, zwłaszcza Maurice z Nassau i Gustavus Adolphus ze Szwecji, którym wielu uczonych przypisuje rewolucyjny rozwój w wojnie i kładąc podwaliny praktyki wojskowej przez następne dwa stulecia.”Uczeni uważają go za niezwykle zdolnego dowódcę wojskowego. Jego integracja piechoty, kawalerii, logistyki, a zwłaszcza wykorzystanie artylerii, przyniosły mu tytuł „ojca nowoczesnej wojny”.

przyszli dowódcy, którzy studiowali i podziwiali Gustawa Adolfa, to Napoleon I z Francji i Carl von Clausewitz. Jego postępy w działaniach wojennych uczyniły Szwecję dominującą potęgą Bałtycką przez następne sto lat (patrz Imperium Szwedzkie). Jest również jedynym szwedzkim monarchą, który jest nazywany „Wielkim”. Decyzja ta została podjęta przez szwedzkie posiadłości królestwa, gdy zwołali się w 1633 roku, czyniąc go oficjalnie zwanym Gustawem Adolfem wielkim (Gustavus Adolphus Magnus).

Lew północy: Gustaw Adolf przedstawiony w punkcie zwrotnym Bitwy pod Breitenfeld (1631) przeciwko siłom hrabiego Tilly.

Gustaw Adolf był główną postacią odpowiedzialną za sukces broni Szwedzkiej podczas wojny trzydziestoletniej i doprowadził swój naród do wielkiego prestiżu. Jako generał Gustaw Adolf stosował na polu bitwy mobilną artylerię, a także bardzo agresywną taktykę, w której naciskano na atak nad obroną, a także na mobilność i inicjatywę kawalerii.

między innymi zainstalował w swoich formacjach wczesną formę połączonych broni, w której kawaleria mogła atakować z bezpiecznej linii piechoty wzmocnionej armatami i ponownie wycofywać się, aby przegrupować się po ich ataku. Zainspirowany reformą Maurice ’ a z Nassau przyjął znacznie płytsze formacje piechoty, niż były powszechne w armiach pike I shot z epoki, z formacjami typowo walczącymi w 5 lub 6 szeregach, czasami wspieranymi z pewnej odległości przez inną taką formację—luki były prowincjami artylerii i kawalerii, jak wspomniano powyżej.

jego Artyleria była inna—oprócz zwykłych uzupełnień ciężkich dział, wprowadził po raz pierwszy na renesansowe pole bitwy lekkie działa mobilne. Zostały one zgrupowane w baterie wspierające jego bardziej liniowo rozmieszczone formacje, zastępując uciążliwe i nie do opanowania tradycyjne Głębokie kwadraty (takie jak hiszpańskie tercios, które miały do 50 stopni głębokości) używane w innych szczupakowych i strzeleckich armiach dnia. W rezultacie jego siły mogły bardzo szybko przegrupować się i skonfigurować, dezorientując wrogów. Stworzył nowoczesną szwedzką marynarkę wojenną, która przewoziła wojska i zaopatrzenie na Kontynentalny front bojowy.

Carl von Clausewitz i Napoleon Bonaparte uważali go za jednego z największych generałów wszechczasów, z oceną zgodną przez George ’ a S. Pattona i innych. Był również znany ze swojej stałości celu i równości swoich żołnierzy – żadna część jego armii nie była uważana za lepszą lub nie była preferowana, jak to było powszechne w innych armiach, w których kawaleria była elitą, a następnie artylerią, a obie gardziły niską piechotą. W armii Gustawa Adolfa jednostki były intensywnie szkolone. Zarówno kawaleria, jak i piechota mogły obsługiwać artylerię, podobnie jak jego ciężka kawaleria, gdy na początku Breitenfeld skierował zdobytą artylerię na przeciwnego katolika Terciosa.

pikinier mógł strzelać—Jeśli nie tak dokładnie jak ci wyznaczeni muszkieterowie—więc na linii ognia można było trzymać cenną broń palną. Jego piechurzy i artylerzyści zostali nauczeni jazdy, w razie potrzeby. Napoleon wysoko ocenił to osiągnięcie i skopiował taktykę. Jednak niedawni historycy zakwestionowali jego reputację. B. H. Liddell Hart mówi, że to przesada przypisać mu wyjątkowo zdyscyplinowaną armię poborową lub nazwać jego pierwszym państwem wojskowym, które stoczy przedłużającą się wojnę na kontynencie. Twierdzi, że udoskonalił istniejące techniki i wykorzystał je znakomicie. Ryszard Brzeziński twierdzi, że jego legendarny status opierał się na niedokładnych mitach stworzonych przez późniejszych historyków. Wiele z jego innowacji zostało opracowanych przez jego starszą kadrę.

filozofia polityczna

Grawerowanie Gustawa Adolfa

Polityka Gustawa Adolfa na podbitym terytorium Estonii również wykazuje tendencje postępowe. W 1631 zmusił szlachtę do przyznania chłopom większej autonomii. Zachęcał również do edukacji, otwierając w 1631 roku szkołę w Tallinnie, dziś znaną jako gimnazjum Gustawa Adolfa (estoński: Gustav Adolfi Gümnaasium). 30 czerwca 1632 Gustaw Adolf podpisał dekret fundacyjny Academia Dorpatensis w Estonii, dziś znany jako Uniwersytet w Tartu.

pomimo znacznych trudności dla zwykłych ludzi, okres szwedzkiego panowania nad Estonią został wyidealizowany w estońskim folklorze jako „stare dobre czasy Szwedzkie” (estoński: Vana hea Rootsi aeg), co przypisywano porównaniom z następną erą pod carami rosyjskimi.

w dniu 27 sierpnia 1617 r. jego przemówienie przed koronacją zawierało następujące stwierdzenie:

pilnie nauczyłam się rozumieć to doświadczenie, które mogłabym mieć w sprawach rządzących, jak Fortuna upada lub jest wielka, podlegając tej wspólnej zasadzie, tak że w przeciwnym razie miałabym nikły powód, by pragnąć takiej reguły, gdybym nie znalazła się do niej zobowiązana przez Boże nakazy i naturę. Z mojej znajomości wynika, że skoro Bóg pozwolił mi narodzić się księciem, takim jak ja się wtedy narodziłem, to moje dobro i moje zniszczenie zostały połączone w jedno z dobrem wspólnym; z każdego powodu obiecałam sobie, że Dołożę wszelkich starań, by ich dobrobyt, dobre zarządzanie i zarządzanie były dla mnie bardzo ważne.

dowódca wojskowy

Gustaw Adolf odziedziczył po ojcu trzy wojny: przeciwko Danii-Norwegii, która zaatakowała Szwecję wcześniej w 1611 r.; przeciwko Rosji, ponieważ Szwecja próbowała wykorzystać Rosyjski czas kłopotów; i przeciwko Polsce-Litwie, ponieważ król Karol obalił króla Zygmunta III, jego bratanka, jako króla Szwecji.

wojna duńsko-norweska (wojna Kalmarska) zakończyła się w 1613 pokojem, który nie kosztował Szwecji żadnego terytorium, ale została zmuszona do płacenia ciężkiego odszkodowania Danii-Norwegii (Traktat z Knäred). Podczas tej wojny Gustaw Adolf pozwolił swoim żołnierzom plądrować miasta i wsie, a ponieważ napotkał niewielki opór Duńskich sił w Scanii, splądrowali i zdewastowali dwadzieścia cztery scańskie parafie. Jego pamięć w Scanii była negatywna z powodu tego strachu. Największą zniszczoną osadą było miasto Væ, które dwa lata później zostało zastąpione przez króla duńsko-norweskiego Chrystiana IV jako pobliskie Christiansted (po procesie Swedyfikacji pisane Kristianstad), Ostatnie Scaniańskie miasto założone przez króla duńskiego.

Gustaw Adolf w Breitenfeld w 1631

wojna z Rosją (wojna Ingryjska) zakończyła się w 1617 roku Traktatem Stołbowskim, który wykluczył Rosję z Morza Bałtyckiego. Ostatnia wojna dziedziczna, wojna z Polską, zakończyła się w 1629 roku rozejmem w Altmark, który przeniósł dużą prowincję Liwonia do Szwecji i uwolnił siły Szwedzkie do późniejszej interwencji w wojnie trzydziestoletniej w Niemczech, gdzie siły Szwedzkie już w 1628 roku ustanowiły przyczółek.

Elektorat Brandenburgii był szczególnie rozdarty przez spór między partiami protestanckimi i katolickimi. Brandenburski minister i dyplomata baron Samuel von Winterfeld wpłynął na Gustawa Adolfa, aby wspierać i chronić stronę protestancką w Niemczech. Kiedy Gustaw Adolf rozpoczął swoją forsowanie w północnych Niemczech w czerwcu-lipcu 1630, miał tylko 4000 żołnierzy. Wkrótce udało mu się jednak umocnić pozycję protestancką na północy, wykorzystując posiłki ze Szwecji i pieniądze dostarczone przez Francję na mocy Traktatu w Bärwalde.

po Szwedzkich grabieżach w Brandenburgii (1631) zagroził systemowi ściągania składek wojennych z terenów okupowanych, „grabieże i grabieże” przez szwedzkich żołnierzy zostały zakazane. Tymczasem armia katolicka pod dowództwem Johanna Cerclaesa, hrabiego Tilly, ruszyła do Saksonii. Gustaw Adolf spotkał się z armią Tilly ’ ego i odniósł decydujące zwycięstwo w pierwszej bitwie pod Breitenfeld we wrześniu 1631 roku. Następnie przemaszerował przez Niemcy, zakładając swoje kwatery zimowe w pobliżu Renu, planując inwazję na resztę Świętego Cesarstwa Rzymskiego.

w marcu 1632 Gustaw Adolf najechał Bawarię, sojusznika cesarza. Wymusił wycofanie swoich katolickich przeciwników w bitwie pod Rain, wyznaczając szczyt kampanii. Latem tego roku poszukiwał rozwiązania politycznego, które zachowałoby istniejącą strukturę państw w Niemczech, gwarantując jednocześnie bezpieczeństwo protestantów. Osiągnięcie tych celów zależało jednak od jego dalszych sukcesów na polu bitwy.

Gustawa Adolfa podaje się do bitwy bez zbroi, głosząc: „Pan Bóg jest moją zbroją!”Jest bardziej prawdopodobne, że po prostu nosił wyściełaną pancerz zamiast iść do bitwy bez żadnej ochrony bojowej. W 1627 roku pod Dirschau w Prusach polski żołnierz zastrzelił go w mięśnie nad ramionami. Przeżył, ale lekarze nie mogli usunąć kuli, więc od tego momentu nie mógł nosić żelaznej zbroi, a dwa palce prawej ręki były sparaliżowane. Pancerz talerzowy, zwykle noszony w tym czasie przez ważnych oficerów, został zastąpiony przez płaszcz ochronny ze skóry łosia, co miało później poważne konsekwencje.

śmierć i następstwa

śmierć Gustawa pod Lützen Carla Wahlboma (1855)

Bitwa pod Lützen (6 listopada 1632) była jedną z najbardziej decydujących bitew wojny trzydziestoletniej. Było to zwycięstwo protestanckie, ale Sojusz protestancki stracił jednego ze swoich najważniejszych przywódców, co spowodowało, że kampania protestancka straciła kierunek. Gustaw Adolf został zabity, gdy w kluczowym momencie bitwy został oddzielony od swoich oddziałów, prowadząc szarżę kawalerii na swoim skrzydle.

do 1:20: 00, w gęstej mieszance dymu z broni i mgły pokrywającej pole, król został oddzielony od innych jeźdźców i doznał wielu strzałów. Kula zmiażdżyła mu lewą rękę poniżej łokcia. Niemal równocześnie jego koń doznał strzału w szyję, który utrudniał mu kontrolę. W mieszance mgły i dymu z płonącego miasta Lützen król błądził na manowce za liniami wroga. Tam otrzymał kolejny strzał w plecy, został dźgnięty nożem i spadł z konia.

leżąc na ziemi, otrzymał ostateczny, śmiertelny strzał do świątyni. Jego los przez pewien czas pozostawał nieznany. Jednak, gdy Strzelnica zatrzymała się i dym opadł, jego koń został zauważony między dwoma liniami, Gustaw Adolphus sam nie na nim i nigdzie nie widać. Jego zniknięcie powstrzymało inicjatywę dotychczas udanej Szwedzkiej Prawicy, podczas której przeprowadzono rewizję. Jego częściowo rozebrane ciało znaleziono godzinę lub dwie później i ewakuowano z pola w szwedzkim wozie artyleryjskim.

jeszcze w XIX wieku powstało kilka opowiadań o śmierci Gustawa Adolfa. W większości z nich zamachowiec był wymieniany jako książę Franciszek Albert z Saxe-Lauenburg, który przy okazji był obok króla i uważano, że działał w imieniu wroga. Gdy w 1707 roku udowodniono, że król Szwecji Karol XII jest niewdzięczny, odrzucił teorię, że „każdy książę może być tak niewdzięczny”.

w lutym 1633 r. Riksdag dóbr nadał mu tytuł „Gustavus Adolphus The Great”, czyli Gustav Adolf den Store w języku szwedzkim, jedyny Szwedzki monarcha, który został tak uhonorowany.

Gustavus Adolphus ’ s lit de parade, by F. and J. Strachen, Wolgast 1633.

sarkofag Gustawa Adolfa w Kościele Riddarholm

ponieważ Książęta Wazów, którzy wywodzili się od obalonych monarchów, zostali wykluczeni z tronu, a młodszy brat Gustawa Adolfa zmarł dziesięć lat wcześniej, jego młodsza córka Krystyna została jego następcą, a Maria Eleonora i inni ministrowie rządzili w jej imieniu. Pozostawił jeszcze jedno znane dziecko, nieślubnego syna Gustawa, hrabiego Vasaborg.

Ta sekcja opiera się w dużej mierze lub w całości na jednym źródle. Odpowiednią dyskusję można znaleźć na stronie dyskusji. Pomóż ulepszyć ten artykuł, wprowadzając cytaty do dodatkowych źródeł. Znajdź źródła: „Gustaw Adolf” – wiadomości * gazety · książki * uczony * JSTOR (październik 2021)

Gimnazjum im. Gustawa Adolfa w Tallinnie, 2007

Gustaw Adolf jest powszechnie upamiętniony przez protestantów w Europie jako główny obrońca ich sprawy podczas wojny trzydziestoletniej, z wieloma kościołami, fundacjami i innymi przedsięwzięciami nazwanymi jego imieniem. Stał się symbolem Szwedzkiej dumy, a jego imię jest przypisywane placom miejskim w głównych szwedzkich miastach, takich jak Sztokholm, Göteborg i Helsingborg. Dzień Gustawa Adolfa obchodzony jest w Szwecji i Finlandii każdego roku 6 listopada, w dniu śmierci króla w Lützen. Jedną z tradycji tego dnia jest ciasto Gustawa Adolfa. W Finlandii dzień ten nazywany jest również”dniem szwedzkim”. Gustavus Adolphus College-luterańskie kolegium w St. Peter w stanie Minnesota.

Flaga GAW w kościele protestanckim w Sopron, Węgry

Gustav-Adolf-Werk (Gaw) Kościoła Ewangelickiego w Niemczech, założonego w dwusetną rocznicę bitwy pod Lützen, ma na celu pomoc innym kościołom i upamiętnia dziedzictwo Gustawa. Odpowiada za opiekę nad pracą diaspory EKD i posiada odrębne oddziały na arenie międzynarodowej. Organizacja w Austrii nosi nazwę Gustav-Adolf-Verein. Projekt utworzenia takiego Towarzystwa został po raz pierwszy poruszony w związku z obchodami dwusetnej rocznicy Bitwy pod Lützen 6 listopada 1832 roku.

propozycja zebrania funduszy na pomnik Gustawa Adolfa została zaakceptowana, a Nadinspektor Grossmann zasugerował, że najlepszym pomnikiem Gustawa Adolfa będzie utworzenie związku propagującego jego idee. Szybko zyskał popularność w Niemczech. Brak poprawności politycznej spotkał się z pewną krytyką, jednak w międzyczasie organizacja używała GAW jako swojej marki. Szwedzka rodzina królewska odwiedziła siedzibę GAW w Lipsku w 400.rocznicę urodzin Gustawa Adolfa w 1994 roku.

encyklopedia Columbia podsumowuje jego rekord:

w organizacji i strategii wojskowej Gustavus (sic) wyprzedzał swoje czasy. Podczas gdy większość mocarstw polegała na oddziałach najemnych, zorganizował narodową armię, która wyróżniała się dyscypliną i stosunkowo wysokimi standardami moralnymi. Głęboko religijny, król pragnął, aby jego żołnierze zachowywali się jak prawdziwie chrześcijańska armia; jego surowe środki przeciwko powszechnym praktykom grabieży, gwałtów i tortur były skuteczne aż do śmierci. Jego sukcesy wynikały z tej dyscypliny, użycia małych, mobilnych jednostek, wyższości broni palnej i osobistej charyzmy. Chociaż był głęboko zainteresowany wewnętrznym postępem swojego królestwa, duża część kredytu dla rozwoju szwedzkiego przemysłu oraz reform fiskalnych i administracyjnych jego panowania należy do Oxenstierny.

Niemiecki socjalista Franz Mehring napisał biografię Gustawa Adolfa z marksistowską perspektywą na działania szwedzkiego króla podczas wojny trzydziestoletniej. Przedstawia w nim tezę, że wojna toczyła się raczej o ekonomię i handel niż religię. Szwedzi odkryli ogromne złoża miedzi, z których zbudowano mosiężne armaty. Rozwój chałupniczo-przemysłowy stymulował przemysł zbrojeniowy.

w swojej książce „Ofredsår” („lata wojny”) Szwedzki historyk i pisarz Peter Englund twierdzi, że prawdopodobnie nie było jednego ważnego powodu dla decyzji króla o rozpoczęciu wojny. Zamiast tego było to prawdopodobnie połączenie względów religijnych, bezpieczeństwa, a także ekonomicznych. Pogląd ten popiera niemiecki historyk Johannes Burkhardt, który pisze, że Gustaw wszedł w wojnę trzydziestoletnią dokładnie 100 lat po opublikowaniu Confessio Augustana, podstawowego wyznania wiary Kościoła luterańskiego, i pozwolił sobie być chwalonym jako jego Zbawiciel. Jednak sam „Manifest wojny” Gustawa Adolfa nie wspomina o żadnych motywacjach religijnych, ale mówi o przyczynach Politycznych i ekonomicznych.

Szwecja musiałaby zachować swoją integralność w obliczu kilku prowokacji i agresji ze strony Habsburgów. Manifest został napisany przez uczonego Johanna Adlera Salviusa w stylu powszechnym w tamtych czasach, promującym „sprawiedliwą wojnę”. Burkhardt twierdzi, że tradycyjna historiografia szwedzka budowała z tego obronny interes w bezpieczeństwie, przyjmując tekst manifestu za pewnik. Jednak w celu obrony Sztokholmu okupacja niemieckich terytoriów bałtyckich byłaby skrajnym postępem, a wspomniana w manifeście cesarska Flota Bałtycka nigdy nie osiągnęła więcej niż jednej czwartej wielkości Szwedzkiej floty.

co więcej, nigdy nie utrzymano, aby rzucić wyzwanie Szwecji, ale zmierzyć się z separatystyczną Holandią. Jeśli więc panowanie nad Bałtykiem było celem strategii Szwedzkiej, podboje w Niemczech nie były wojną obronną, ale aktem ekspansji. Od szwedzkiej Finlandii Gustaw Adolf posunął się wzdłuż wybrzeża Morza Bałtyckiego, a ostatecznie do Augsburga i Monachium, a nawet wezwał Konfederację Szwajcarską do przyłączenia się do niego. Nie chodziło już o interesy Bałtyckie, ale o cesarską stolicę Wiednia i alpejskie przełęcze, które były teraz w bliskim zasięgu armii szwedzkiej.

Burkhardt zwraca uwagę, że gotycka spuścizna Szwedów łączyła się jako program polityczny. Królem szwedzkim był również” Rex Gotorum ” (łac. Król gotów), a lista królów sięgała do władców gotyckich w celu zbudowania ciągłości. Przed wyruszeniem do północnych Niemiec Gustaw nakłaniał szwedzką szlachtę, by podążała za przykładem podbojów ich gotyckich przodków. Gdyby żył dłużej, prawdopodobnie Gustaw sięgnąłby po koronę cesarską Świętego Cesarstwa Rzymskiego.

Pochodzenie

Galeria

• 

  Popiersie króla Gustawa Adolfa na kampusie w Gustavus Adolphus College w Minnesocie

• 

  obraz króla Gustawa Adolfa na ścianie pałacu w Sztokholmie

• 

  pomnik w Sztokholmie na placu nazwanym jego imieniem

• 

  z żoną

• 

  Pomnik Katedralny w Borlänge

• 

  miejsce śmierci pomnik w Lützen

„1632-verse” (historia alternatywna)

Gustavus Adolphus jest znaczącą postacią drugoplanową w bestsellerowej serii książek o historii alternatywnej, „1632”, napisanej przez amerykańskiego historyka, pisarza i redaktora Erica Flinta (po raz pierwszy opublikowanej w 2000 roku).

Zobacz też

• Gustavus Adolphus Day
• Historia Szwecji
• powstanie Szwecji jako wielkiej potęgi
• Axel Oxenstierna
• Gustav of Vasaborg
• Gustavus Adolphus College
• Gimnazjum Gustawa Adolfa

Bibliografia

• Ahnlund, Nils, Gustav Adolf Wielki, trans. Michael Roberts., Princeton, 1940.
• Brzeziński Ryszard, Armia Gustawa Adolfa. (Osprey, 1993). ISBN 1-85532-350-8. fragment
• Brzeziński Ryszard Lützen 1632: Climax of the Thirty Years ’ War (Praeger, 2005).
• Dupuy, Trevor Nevitt. The Military Life Of Gustavus Adolphus: Father of Modern War (Franklin Watts, 1969).
• Makers of Modern Strategy: Military Thought from Machiavelli to Hitler, 1948.
• Grönhammar, Ann; Nestor, Sofia (2011). Zbrojownia Królewska w podziemiach Pałacu Królewskiego. Biblioteka Cyfrowa HathiTrust. ISBN 978-9187594304.
• Grundberg, Malin (2005). Ceremoniarz makt: Maktöverföring och genus i Vasatidens Kungliga ceremoniarz (w języku szwedzkim). Nordic Academic Press. ISBN 91-89116-73-9.
• Murray, Stuart (2009). Biblioteka: Ilustrowana Historia. War and a Golden Age: Skyhorse Publishing.
• Nordstrom, Byron J. „Gustavus II Adolphus (Sweden) (1594-1632; panował 1611-1632)” Encyclopedia of the Early Modern World: Europa, 1450-1789, 2004.
• Rangström, Lena (2015). Dödens teater: Kungliga svenska begravningar genom fem århundraden (w języku szwedzkim). Atlantyda. ISBN 978-91-7353-785-8.
• Ringmar Eryk Tożsamość, zainteresowanie i działanie: kulturowe Wyjaśnienie interwencji Szwecji w wojnie trzydziestoletniej. (Cambridge, 1996).
• Roberts, Michael. Gustavus Adolphus, A History of Sweden 1611-1632 (two volumes) (London: Longmans, Green, 1953-1958).
• Roberts, Michael (1992). Gustaw Adolf. Profile in Power (2nd ed.). Longman. ISBN 0582090008.
• Roberts, Michael. Gustavus Adolphus and The Rise of Sweden (London: English Universities Press, 1973).
• Roberts, Michael. The Military Revolution 1560-1660, (Belfast: M. Boyd, 1956).
• Roberts, Michael. Sweden as a great power 1611-1697 (London: St.Martin ’ s Press, 1968)
• Schürger, André. The Battle of Lützen: an examination of 17th century military material culture (University of Glasgow 2015).

• Ekman, Ernst. „Three Decades of Research on Gustavus Adolphus” Journal of Modern History 38#3 (1966), PP. 243-255 DOI: 10.2307 / 1877349 online
• Jorgensen, Christer. „Gustavus Adolphus II” in Charles Messenger, ed. (2013). Poradnik czytelnika Historii Wojskowości. Routledge. 218-19 ISBN 9781135959708.CS1 maint: dodatkowy tekst: lista autorów (link)
• „The English-Language Military Historiography of Gustavus Adolphus in the Thirty Years’ War, 1900-Present, ” Western Illinois Historical Review (Spring 2013) vol 5. online
• Thomson, Erik. „Beyond the Military State: Sweden’ s Great Power Period in Recent Historiography.”History Compass’ 9.4 (2011): 269-283. online

• Media związane ze szwedzkim Gustawem II Adolfem w Wikimedia Commons
• dzieła Gustawa Adolfa lub o Gustawie Adolfie w Internet Archive
• dzieła Gustawa Adolfa w LibriVox (public domain audiobooks)
• Wielka i słynna bitwa pod Lutzen…, transkrypcja
• teksty na Wikisłowniku:
  • „Gustaw II”. Praca referencyjna nowego ucznia. 1914.
  • ” Gustaw II. Adolphus”Encyclopedia Britannica (11.). 1911.
  • ’ Gustaw II. Adolphus”Nowa międzynarodowa encyklopedia. 1905.
  • ” Gustaw II.”Adolf”. Cyklopedia amerykańska. 1879.