‘We lost one of the very best of us’, zei een zichtbaar aangeslagen premier Justin Trudeau gisteren naar aanleiding van het overlijden van Gordon Downie op 53-jarige leeftijd. De zanger van Canada’s rockgeweten The Tragically Hip is niet meer. Het einde kwam niet onverwacht: toen in 2016 bekend werd dat hij een ongeneeslijke vorm van hersenkanker had, aarzelde de band niet en werd er nog een laatste tournee op poten gezet. Die eindigde indrukwekkend op 20 augustus 2016 in Kingston, de thuisbasis van The Hip. Het concert werd live uitgezonden en door twaalf miljoen Canadezen gevolgd. The Hip was rock royalty van de bovenste plank.
Zanger, tekstdichter, schrijver en activist Gordon Edgar Downie was van 6 februari 1964. Op twintigjarige leeftijd richt hij met vier schoolvrienden The Tragically Hip op, de band zou altijd in dezelfde bezetting blijven spelen. Het debuutalbum Up To Here (1989) laat ronkende onderbuikrock met folkinvloeden horen die opvalt door de eigenzinnige voordracht en poëtische teksten van Downie. Daar voegt hij op het podium een bijna maniakale performance vol theatrale elementen aan toe, wat The Hip snel tot een gewilde live act maakt. De band breekt gelijk door in Canada en met Road Apples (1991) en Fully Completely (1992) lijken ook de Verenigde Staten en Europa voor de bijl te gaan. Die opmars stokt midden jaren negentig echter. Echt groot werden ze buiten Canada nooit, maar wie The Hip eenmaal live aan het werk had gezien, was verkocht.
Jarenlang kon je de klok er bijna op gelijk zetten: eens in de twee jaar verscheen er een nieuw album, en nadat de arena ‘ s en hockeystadions thuis waren platgespeeld kwam The Hip voor een handvol shows naar Nederland. Paradiso was altijd uitverkocht, De Hip had hondstrouwe fans. Tijdens hun eerste Europese toernooi speelde de band op 24 mei 1991 voor 328 betalende bezoekers in de Metropool in Hengelo. ‘I remember Buffalo, I remember Hengelo’, zong Downie een jaar later bij de honderdste meridiaan. Vanaf dat moment sloten de Lage Landen The Hip definitief in het hart. Ze keerden nog één keer terug naar Hengelo, op 28 juni 2013. Het zou de één na laatste show op Nederlandse bodem worden. De allerlaatste was een dag later in – hoe kan het ook anders – Paradiso.
Tot aan Phantom Power (1998) is het muzikale oeuvre bijna feilloos, daarna volgde vooral meer van hetzelfde. Uitgeblust klonk The Hip nooit, ook de onbedoelde zwanenzang Man Machine Poem van vorig jaar is nog de moeite waard. Maar de krakers die je elke keer weer naar een optreden toelokte, komen uit de eerste periode: New Orleans is Sinking, Little Bones, Twist My Arm, Courage, Locked In The kofferbak of A Car, Grace Too, Ahead By A Century, Poets, Bobcaygeon, daar kwamen ze live toch maar moeilijk onderuit. Het tragische aan The Hip was natuurlijk dat hun status in eigen land in geen verhouding stond tot hun roem daarbuiten. In Canada behaalde negen van de dertien albums de top van de hitlijst, de meeste zijn met multi-platina of diamant (meer dan een miljoen stuks verkocht) bekroond. Er is wel gezegd dat de tragisch Hippe té Canadees was. Gordon Downie stopte zijn teksten vol met Canadese referenties, de band is er niets minder dan cultureel erfgoed en ontving er hoge onderscheidingen. The Hip maakte Canada trots op zichzelf.
Downie hield van zijn land maar moest niks van nationalisme hebben. Hij bracht de minder mooie kanten van de Canadese geschiedenis onder de aandacht en zette zich actief in voor de positie van minderheden en het milieu. Zijn vorig jaar uitgebrachte soloplaat Secret Path handelt over de discriminatie van de inheemse bevolking in het land. Downie bleef het afgelopen jaar doorwerken: eind deze maand verschijnt er nog een album van hem, Introduce Yerself. Hij had vertrouwen in de goede bedoelingen van Canada’s huidige premier Justin Trudeau en de twee werden zelfs vrienden. Dat was goed te zien toen Trudeau gisteren liefdevol over hem sprak. ‘We are less as a country without Gord Downie in it’, zei hij met tranen in de ogen.
Hij laat zijn vrouw Laura (die zelf kanker overleefde) en vier kinderen achter. De muziekwereld verliest aan Gordon Downie een zeldzaam charismatische zanger en tekstschrijver. Maar Heaven Is A Better Place Today.