1971 war against Pakistan: The making Of Indian victory
By Lt Gen (in ruste) Syed Ata Hasnain| Published: 29th November 2021 12:15 am
nu we de 50ste verjaardag naderen van de abjecte overgave van Pakistan aan het Indiase leger op 16 December 1971, vormt dit een emotioneel moment in de geschiedenis van het moderne India. Veel van India heeft geen idee wat er in het maken van die overwinning ging. Ik schrijf dit op een moment dat de hoge stempel van de geschiedenis wordt gevierd en moet daarom helpen bij het stimuleren van nieuwsgierigheid over de historische gebeurtenis onder meer mensen in Zuid-Azië.In maart 1971 veroorzaakten twee gebeurtenissen een crisis in Pakistan, in de oostvleugel om precies te zijn. Ten eerste had een enorme cyclonische storm, Bhola, in November 1970 in de Baai van Bengalen Oost-Pakistan verwoest, waarbij een half miljoen mensen omkwamen. De reactie van de Pakistaanse regering was zo laat, onvoldoende en ongevoelig dat het de toch al ziedende Bengalen enorm ergerde. Ze hadden hun verschillen met de Urdu-sprekende West-Pakistanen, die het sentiment van Bengaals subnationalisme niet waardeerden; dit laatste was gebaseerd op cultuur en niet op geloof. Dit werd gevolgd door een algemene verkiezingen die resulteerden in Oost-Pakistan Awami League onder leiding van Sheikh Mujibur Rahman ramping home to claim the right to forming the Pakistan government. Noch Zulfiqar Bhutto (een verre tweede) noch Yahya Khan, de losbandige legerchef en President, konden zich een Pakistan voorstellen dat geregeerd werd door een Bengaalse leider. Vierentwintig jaar van opgebouwde emoties en het kwam allemaal naar beneden toen de gebeurtenissen uit de hand liepen, wat leidde tot een impasse tussen het Pakistaanse leger en de Bengaalse intellectuelen. Het Pakistaanse leger bewees zijn onvermogen om strategisch te denken, geobsedeerd door zijn onder-beoordeling van de Indiase strijdkrachten en de strategische vooruitzichten van de Indiase leiding.Toen eind maart 1971 de bijna volkerenmoord door het Pakistaanse leger begon, was er vrijwel geen weg terug. Pakistan vertrouwde op de compenserende capaciteit van China en de VS voor wie het als contactpunt voor de bevordering van hun betrekkingen had gehandeld. Het was de Sovjet-Unie die ons leiderschap de flexibiliteit gaf om met de situatie om te gaan. Later hielp het Indo-Sovjet-Verdrag van vrede, vriendschap en samenwerking de Chinese dreiging af te wenden en beperkte de Amerikaanse inspanning om India te dwingen door de beweging van de zevende vloot en de USS Enterprise in de Baai van Bengalen.Generaal (later veldmaarschalk) Sam Manekshaw ‘ s strategisch militair advies aan premier Indira Gandhi, nu een onderwerp van onnodige controverse door de doorgewinterde Indiase diplomaat Chandrashekhar Dasgupta, was zowel pragmatisch als praktisch. Manekshaw adviseerde dat India de oorlog met Pakistan moet uitstellen omdat April-juli niet het voordeligste seizoen was. De Chinezen zouden langs de noordelijke grenzen kunnen ingrijpen en Pakistan kunnen helpen. Het staande gewas in Punjab en Rajasthan zou volledig worden vernietigd door tanks als tactische gevechten zouden plaatsvinden die zouden leiden tot een voedselcrisis. Daarnaast vond Manekshaw dat hij tijd nodig had om de logistiek op zijn plaats te krijgen voor de stoten die hij gepland had als we in het offensief zouden gaan en ook de ernstige tekortkomingen in uitrusting en munitie zouden compenseren. Het lijkt triviaal van de kant van sommige politieke en bureaucratische persoonlijkheden te beweren dat het advies van Manekshaw werd later een prachtig verteld verhaal te wijten aan zijn vaardigheden als een raconteur. Zonder op dit punt te werken, zou men altijd nederig vragen of iemand anders dan de legerchef oprecht advies had kunnen geven op basis van het ware beeld van krachtniveaus, materiaalprofiel en logistiek. Dat de uiteindelijke beslissing om de operaties uit te stellen en te wachten op een betere paraatheid werd genomen door premier Indira Gandhi kan nooit in twijfel worden getrokken, maar de toekenning van het advies kan ook niet worden weggenomen van Manekshaw.Het is weinig bekend dat de oorspronkelijke strategie van Islamabad om de plannen van het Indiase leger voor een snel offensief in Oost-Pakistan tegen te gaan, gebaseerd was op een zeer basale premisse: “de verdediging van Oost-Pakistan ligt in West-Pakistan”. De prominente Pakistaanse analist en auteur Lt Gen Atiqur Rehman merkt op dat als dit de strategie was, meer troepen niet naar Oost-Pakistan hadden moeten worden gestuurd en India in het Westen had moeten worden betrokken, waardoor het gedwongen werd om operaties in het oosten tegen te houden. We mogen echter niet vergeten dat de opbouw van de oorlog niet plotseling maar progressief was. Het was niet gemakkelijk voor Islamabad om zijn oostelijke vleugel onverdedigd te laten terwijl de voorbereidingen aan de gang waren, in afwachting van een groot offensief door het Pakistaanse leger uit het westen. Tijdens de oorlog zelf geen geconcentreerde poging tot diepe stuwkracht in het Indiase Hartland gematerialiseerd; misschien voelde Pakistan zich verslagen direct aan het begin van de oorlog. De zeetochten van de Indiase marine om Karachi te blokkeren hadden een psychologisch effect dat leidde tot een ingesloten Pakistaanse mentaliteit. Het vermogen van de Indiase luchtmacht om het luchtruim in het oosten te regeren en de dreiging van de Pakistaanse Luchtmacht in het Westen te beheersen, gaf de grondtroepen de flexibiliteit om hun operaties met redelijke straffeloosheid te plannen en uit te voeren.Een van de belangrijkste redenen voor de snelle en klinkende Indiase overwinning was de goede formulering van politieke doelstellingen waaruit de militaire doelen werden gehaald. Meestal is dit een van de meest uitdagende taken voor de hoogste niveaus van strategisch en operationeel personeel. De politiek-militaire doelstelling die naar voren kwam als belangrijkste referentie was de tijdsfactor; het moest het minste zijn om interventie van welke aard dan ook te voorkomen. Een offensieve verdediging moest worden uitgevochten in het Westen om elke grandioze offensieve Pakistaanse intentie te compenseren. In Oost-Pakistan moest voldoende grondgebied worden ingenomen om de terugkeer van de 10 miljoen vluchtelingen mogelijk te maken en een voorlopige regering van Bangladesh op hun grondgebied op te zetten. Er moesten snelle operaties worden gestart om de afgebakende militaire doelstellingen in de minste tijd te bereiken. De twijfel die altijd blijft bestaan en ruimte geeft voor analyse is of Dacca een primaire doelstelling was of een ‘wees voorbereid’, om te worden aangepakt als de omstandigheden juist waren. Terecht had de tijdwaardering voor de gevangenneming van Dacca gezien moeten worden als een langdurige zaak als de Pakistanen vochten om potentieel. Het is hun psychologische en fysieke capitulatie en leven door de geest om ‘een andere dag te vechten’ dat India ‘ s binnenkomst in Dacca in minder dan 14 dagen leidde. Het werd ook het meest mogelijk gemaakt door de onconventionele operaties uitgevoerd door Lt Gen Sagat Singh, GOC 4 Corps. Hij plande en zorgde voor de Meghna-oversteek door een Heliborne-bataljon, waardoor het 101st Communication Zone-gebied als eerste op de drempel van Dacca aankwam.
Lt.-gen. Syed Ata Hasnain (in ruste)
voormalig bevelhebber van het 15e korps in Srinagar. Chancellor, Central University Of Kashmir